هدف اصلی این تسهیلات، زنان سرپرست خانوار، حقوقبگیران، کارگران، مستمریبگیران و بازنشستگان هستند و در اولویت پرداخت این وام قرار دارند. با ثبتنام پیامکی، ابتدا شرایط متقاضی مورد بررسی قرار میگیرد و سپس با اعلام پیامکی به سرپرست خانوار و معرفی بانک وامدهنده، اطلاعات فرد هم در سامانه باید تکمیل شود. 1. با شماره همراهی که به نام خودتان (یعنی سرپرست خانوار) است، کدملی را به شماره ۳۰۰۰۷۳۶۴۰ پیامک کنید. این رقم که در سال ۱۳۵۵ برابر ۵۵/۳ بوده است، در سال ۶۵ به ۷۶/۳ و در سال ۷۵ به ۰۱/ ۴ اقرایش یافته است. متقاضیان این طرح نباید از سال ۸۴ به بعد دارای واحد مسکونی باشند. در بین استانهای کشور سیستان و بلوچستان بالاترین رقم این شاخص را (۲۶/۱ خانوار در هر واحد مسکونی) به خود اختصاص داده است و استان یزد مطلوبترین وضعیت را (۰۶/۱ خانوار در واحد مسکونی) در سال ۱۳۷۵ دارا میباشد (مرکز آمار ایران ، ۱۳۷۵) . از طرف دیگر متقاضیانی که قصد ثبت نام در طرح اقدام مسکن ملی را داشته باشند باید از این ویژگیها برخوردر باشند: متأهل باشند، از سابقه سکونت در شهری که تقاضای مسکن را داشتهاند برخوردار باشند و از هیچگونه تسهیلات و امکانات دولتی برای خرید مسکن استفاده نکرده باشند.
دولت در این زمینه زمینها مورد نیاز را تأمین میکند و تلاشش این است که مشکلات و ایرادات طرح مسکن مهر را برطرف کند. این شاخص نیز طی سه دوره سرشماری روند مطلوبی داشته است به طوری که نفر در اتاق در سال ۱۳۵۵ ، برابر ۸۴/۱ بوده است و در سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۷۵ ، به ۵۲/۱ و ۳۱/۱ نفر کاهش یافته است. بررسی شاخص نفر در واحد مسکونی طی سه دوره سرشماری نشان میدهد که تعداد نفر در هر واحد مسکونی نقاط شهری کشور ، در سال ۱۳۵۵ برابر ۵۴/۶ نفر بوده است که در سال ۱۳۷۵ به ۲۴/۵ نفر کاهش یافته است. ارزیابی برنامههای بعد از انقلاب نشان میدهد که اولاً سهم بخش دولتی در آنها ناچیز است و ثانیاً، سهم تأمین مسکن گروههای کم درآمد بسیار پایین است. پیش از این در شبکههای اجتماعی این شبهه مطرح شده بود که وقتی این وام -در واقع- به عنوان قرض دولت به مستاجران برای پرداخت به موجران (صاحبخانهها) پرداخت میشود و وقتی قرار است با سود مشخصشده پس داده شود، تفاوتی با امر حرام ربا ندارد. برج (Sky Scraper) اصطلاحاً به آپارتمانهای بلندمرتبه بیش از ده اشکوب گفته میشود.
نکته یک: برای افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد، ضمانت توسط این نهادها صورت میگیرد و نیازی به مدارک بالا نیست. برای همه خدمات بانکی به چه مدارکی نیاز دارید؟ در نتیجه هر مبلغ اختصاص داده شده، در حداکثر 5 سال باید به شبکه بانکی بازگردانده شود. باید به خود نهاد حمایتکننده مراجعه کنند. خانوادههای ۵ نفره، خانهاولیها و کسانی که امسال ازدواج کردهاند، نیز میتوانند برای وام ودیعه مسکن اقدام کنند. مستاجران پس از دریافت تسهیلات میتوانند نسبت به خرید کالا و خدمات اقدام کنند که یکی از این خدمات، مسکن و محل سکونت است. این شاخص نیز به پنج گروه ملکی عرصه و اعیان ، ملکی اعیان ، اجارهای، در برابر خدمت و مجانی تقسیم می شود. این امر نیز مبین بهبود وضعیت مسکن در نقاط شهری کشور میباشد. البته ممکن است بسیاری از ما تفاوت آن را با مسکن مهر ندانیم که در این مقاله به آن نیز میپردازیم.
کسانی که برای تامین پول پیش مسکن یا ودیعه مسکنشان دچار مشکل جدی هستند و از همراهی صاحبخانهها در این شرایط اقتصادی برخوردار نیستند، میتوانند شبا مطالعه شرایط وام ودیعه مسکن، برای دریافت وام مستاجران اقدام کنند. اگر سایت دچار اختلال نباشد! هنوز مهلت ثبتنام وام ودیعه مسکن در سال 1401 اعلام نشده ولی سال پیش همه مشمولان تا ۳۱ شهریور فرصت داشتند تا در این طرح ثبتنام کنند و با مراجعه به سایت طرح اقدام ملی مسکن، فرمهای مشخصشده را پر کنند. نکته: با وجود اعلام خبر افزایش و آغاز ثبتنام، هنوز سایت سامانه جامع طرح های حمایتی مسکن بهروز نشده و امکان ثبتنام سایتی در آن وجود ندارد و رقمهای وام هم همچنان قدیمی است. سیاستها و خط مشی های بخش مسکن در برنامه چهارم عمرانی (۱۳۵۱-۱۳۴۷) در قالب ایجاد صندوقهای پس انداز، بررسی سبک معماری و نوع مصالح ساختمانی ، نظارت بر صدور پروانههای ساختمانی ، تأمین موجبات خانه سازی به وسیله صاحبان صنایع ، نوسازی محلههای قدیمی در قالب طرحهای جامع شهری، توجه به ایجاد ارتباط بین مسکن و شهرسازی ، و در نهایت تشویق آپارتمانسازی و احداث مجتمع های مسکونی ، دنبال شد. طرح مسکن ملی طرحی است که در ادامه تکمیل کردن طرحهای ناتمام مسکن مهر اجرا شده است که قرار بر این بوده در طی چندین مرحله به اجرا در بیاید.
در این طرح قراردادها بین سازندگان و دولت منعقد میشود که پس از پایان پروژه هر کدام سهم خود را برمیدارند. زمانی که این طرح به پایان برسید تقریبا حدود ۴۰۰ هزار واحد مسکونی به متقاضیانی که ثبت نام کردهاند تحویل داده خواهد شد. در سال ۱۳۵۵ در هر واحد مسکونی ۳۷/۱ خانوار ساکن بوده است که در سال ۱۳۶۵ به ۱۸/۱ و در سال ۱۳۷۵ به ۱۵/۱ خانوار کاهش یافته است. اقتصاد کلان بر جابجایی و روندها در اقتصاد بهعنوان یک کل تمرکز دارد، درحالیکه در اقتصاد خرد، تمرکز بر عواملی است که در تصمیمگیری شرکتها و اشخاص دخالت دارند. اقتصاد زمین و ساختمان و تأمین مسکن برای خانوارهای جوان ، سبب احداث یک یا چند اشکوب جدید روی طبقه اصلی میشود. به خانههای مستقل نسبتاً بزرگ در بخشهای جدید شهری اصطلاحاً مسکن ویلایی گفته میشود و محلههایی که این نوع خانهها در آنها احداث شده است ، جزء منطقه تراکم بسیار کم به شمار میروند. بخشهای مسکونی آپارتمانی، خاص نواحی پرتراکم شهری است. خانه های نیمه مستقل (Semi-Detached) که به طور ردیفی در امتداد معابر شهری ساخته شدهاند، بخشهای میانی شهرهای ایران را تشکیل میدهند.
متوسط قیمت زمین در شهر تهران طی این ۵ سال، از ۵۵۸ هزار ریال به ۳۶۸/۱ هزار ریال افزایش یافته که معادل ۲۴۵ درصد رشد داشته است. یکی از ویژگیهایی این طرح این است که ساختمانهای آن بلند مرتبه ساخته نمیشوند و نهایتا طبقات آن به ۷ طبقه برسد. این شاخص با تعیین نوع مصالح مورد استفاده در سه گروه مصالح با دوام، مصالح نیمه بادوام و مصالح کم دوام تعریف میشود. یکی از ویژگیهای که واحدهای مسکونی این طرح دارند این است که با قیمت تمام شده عرضه ميشوند و متقاضیان پس از ثبت نام در این طرح ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان وام دریافت میکنند که توسط بانک مسکن نیز ارائه میشود. در سالهای اخیر برج سازی در نواحی ییلاقی، خوش آب و هوا و شمال شهر تهران به دلیل گرانی زمین و تقاضای زیاد، رواج یافته است که این برجها با مسکن ویلایی پیرامون خود هماهنگی ندارند و لذا مشکلات خاصی ، نظیر جریان هوا، اشراف ، مشکلات ترافیکی و غیره ، بوجود آورده اند. مسکن شهری از نظر نوع ، تراکم مسکونی و نیز تعداد طبقات و خانوار ساکن به چند دسته طبقهبندی میشود ، اما از نظر جمعیتی به سه دسته تک خانواری ، چند خانواری و مجتمع مسکونی قابل تقسیم است (کتاب سبز، جلد چهارم).
به این ترتیب نحوه پرداخت تسهیلات به مستاجران به صورت ودیعه مسکن منتفی شده و در واقع با تغییر عنوان و نوع قرارداد با نام عقد مرابحه خرید کالا و خدمات -که زیرمجموعه قرض تلقی نمیشود- به مستاجران داده میشود. مسکن مستقل ویلایی (Detached) به آن نوع از خانهها اطلاق میشود که مستقل و جدا از هم و دارای حیاط و فضای باز خصوصی می باشند. در این برنامه ، هم دولت و هم بخش خصوصی بیش از پیش فعال شدند. سود این وامها ۱۸ درصد است که متقاضیان باید در یک بازه ۱۲ ساله این اقساط را پرداخت کنند. در نهایت متقاضیان باید تمامی شرایط این طرح برای دریافت تسهیلات مانند اعتبارسنجی را داشته باشند. سود و زیان این وام چیست؟ مراحل ثبتنام وام ودیعه مسکن چگونه است؟ در برنامههای اول و دوم عمرانی کشور، اصولاً فصل و اعتبار مشخصی برای فعالیت خانه سازی و تأمین مسکن در نظر گرفته نشده است و از برنامه های سوم عمرانی به بعد، طرحها و برنامه های مربوط به بخش مسکن در برنامههای پنج ساله دیده میشود. به طور کلی و براساس بررسی شاخصهای مسکن در نقاط شهری کشور میتوان گفت که این شاخصها طی دو دهه بعد از انقلاب اسلامی در مقایسه با دوران قبل از انقلاب (۱۳۵۵)، بهبود قابل توجهی یافته است ، گرچه هنوز هم برای افزایش کیفیت و کمیت هر یک از شاخصهای مسکن تلاش میشود.
یک مجتمع مسکونی ممکن است از خانههای ویلایی مستقل و یا آپارتمانهای چند طبقه شکل گیرد. آپارتمانهای بلندمرتبه معمولاً برای اسکان اقشار کم درآمد و متوسط درآمد شهری، مانند کارگران و کارمندان ، احداث میشوند ، اما در کلان شهری مانند تهران ، الگوی دیگری از برج سازی شکل گرفته است. بهبود وضعیت کیفی مسکن در هر یک از شاخصهای مسکن مشهود است و به نظر میرسد که در آینده ، افقهای روشنی برای کاهش معضلات مسکن در سطح کشور گشوده شود. در این برنامه تنها اهداف کمی برنامه محقق شد و اهداف کیفی آن همچنان لاینحل باقی ماند (اهری، ۱۳۷۵) . قرار بر این بود که قیمت هر متر مربع بین ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد اما در پایان ممکن است قیمت تمام شده مسکن ملی متفاوت باشد. همچنین قدمت ۱۷ درصد واحدهای مسکونی یک تا پنج سال، ۱۹ درصد پنج تا ده سال و ۲۴ درصد بیست سال و بیشتر از آن میباشد.
این را مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفته و توضیح داده که تمامی متقاضیان از زمان اعلام مصوبه پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن ملزم به دریافت کد رهگیری هستند و در صورتی که کد رهگیری دریافت نکرده باشند، نمیتوانند از این تسهیلات بهرهمند شوند. در صورتی که واحدهای مسکونی این طرح به متقاضیان آن ارائه شود حتی ممکن است قیمت مسکن بیشتر از این کاهش یاید. سبز بودن فرم ج یا فرم جیم یعنی متقاضی و افراد تحت تکفل قبلاً از امکانات دولتی و نهادهای عمومی، زمین و تسهیلات وام مسکن و مسکن دریافت نکردهاند و با این ثبتنام در تسیهلات ودیعه، فرم ج قرمز میشود. قدمت واحدهای مسکونی در پنج گروه نوساز (کمتر از یک سال) ، یک تا پنج سال، پنج تا ده سال ، ده تا بیست سال و بیست سال و بیشتر تقسیمبندی میشود که ساختمانهای ده تا بیست سال بالاترین درصد واحدهای مسکونی نقاط شهری کشور (۳۷ درصد) و ساختمانهای نوساز، پائینترین میزان آن را (۲ درصد) به خود اختصاص دادهاند. نکته ۲: اگر متقاضی تا حداکثر 2 هفته از تاریخ معرفی به شعبه بانک، مدارک خود و ضامنها را تحویل ندهد، به معنی رد درخواست تلقی میشود. به این ترتیب، دریافت تسهیلات ودیعه مسکن باعث قرمز شدن فرم جیم افراد متقاضی در اقدام ملی مسکن میشود.